گام به گام با پیشینه و اندیشه دفاع از حقوق حیوانات (بخش دوم)

آنچه یک "حامی" باید بداند

بخش دوم

 

قرن هجدهم و نوزدهم (مُقارنِ سلطنت قاجاریه در ایران) دورۀ تلاش مُصلِحین انسان‌دوست و حیوان‌دوست برای تصویب قوانینی به نفع حیوانات بود. این تلاش‌ها بارها با شکست مواجه شد و با تمسخر و تحقیر افراد جاهل همراه بود اما با صبوری و پایداری و کار و فعالیت روشنگرانه و آگاه‌گرانۀ هواداران حقوق حیوانات سرانجام به نتیجه رسید. نکتۀ جالب اینجاست که فعالیت برای حقوق حبوانات جزیی جدایی‌ناپذیر از مبارزۀ مُصلحین اجتماعی بر علیه کار کودکان، تنبیه در مدارس، وضعیت زندان‌ها و ... بود. در سال 1809 در انگلستان ویلیام ویلبرفورس چهرۀ اصلی مبارزه با برده‌داری برای مبارزه با گاوبازی و خرس‌بازی پویش یا کمپینی به راه انداخت و سعی کرد نطر پارلمان را به آن جلب کند. در سال 1809 بارون توماس اِرسکین صدراعظم سابق انگلستان که سالیان دراز از فعالین عرصۀ حقوق حیوانات بود طرحی در پارلمان پیشنهاد کرد که جلوی خشونت بر حیوانات خانگی را بگیرد. ارسکین اعلام کرد که این طرح در پی آن است که "در همۀ ‌کشورها و در همۀ زمان‌ها یک اصل عادلانۀ دائمی بنا کند تا تمام جهان حیات را به صورت یک زنجیرۀ هماهنگ تحت مدیریت انسانِ روشن‌اندیش و تحت قدرت و نظارت الهی با هم متحد و متصل کند." این سخن ارسکین در حقیقت چکیدۀ سخن و دیدگاه همۀ هواداران حقوق حیوانات است. این طرح در مجلس اَعیان تایید اما در مجلس عَوامّ رد شد. سرانجام در سال 1821 طرحی برای "جلوگیری از خشونت و رفتار ناشایست با اسب‌ها و گَلّه" توسط نمایندۀ ایرلندی، ریچارد مارتین، و با حمایت ویلبرفورس به مجلس عوام بریتانیا ارائه شد و در سال 1822 به تصویب رسید. این قانون به نام "قانون مارتین" معروف شد. این قانون رفتار خشونت‌آمیز با حیوانات خانگی مانند گاو و اسب و گوسفند یا تحمیل هر نوع رنج بی‌مورد به آنان را جنایت معرفی می‌کرد. هر چند ضمانت اجرایی این قانون و مجازات‌های تعیین‌شده برای متخلفین بسیار سبک بود اما تصویب آن به عنوان اولین قانون در این زمینه گام بسیار مهمی محسوب می‌شد.

شخصیت کوشا و خستگی‌ناپذیر ریچارد مارتین و تلاش‌های بی‌وقفه و شبانه‌روزی او برای روشنگری و جلب نظر نمایندگان نقش اصلی در تصویب این قانون ایفا کرد. مارتین در این راه تمسخرها و تحقیرهای بسیاری را به جان خرید اما خم به ابرو نیاورد. او اندیشه‌هایش در مورد حقوق حیوانات را در کوچه و خیابان و در بین مردم تبلیغ می‌کرد و بسیاری از افراد جاهل او را تمسخر می‌کردند و روزنامه‌ها کاریکاتورهای او را با گوش الاغ می‌کشیدند. حتی جرج چهارم پادشاه انگلستان به خاطر عصبانیت از فعالیت‌های او، وی را علنا "الاغ" لقب داد. مخالفت شدید مارتین با بازی‌هایی مانند گاوبازی که بسیاری از اشراف آن را جزء "سنت ملی بریتانیا" حساب می‌کردند، دلیل این عصبانیت بود. اما هیچ کدام از این موارد در عزم و ارادۀ مارتین تاثیر نداشت. او حتی پس از تصویب قانون و برای تثبیت عمومی نخستین مجرم را خود به دادگاه برد و زمینۀ جریمه‌شدن او را فراهم ساخت. مجرم یک میوه‌فروش دوره‌گرد بود که در خیابان در حال شکنجه شدید و آزار الاغش بود. روزنامه‌ها کاریکاتورهای زیادی از این دادگاه منتشر ساختند اما علی‌رغم همۀ این هیاهوها و تمسخرها و مانع‌تراشی‌ها ریچارد مارتین مسیری را در مبارزه برای دفاع از حقوق حیوانات گشود که تا کنون ادامه یافته است.

 

توضیح عکس: نخستین دادگاه حیوان آزاری در جهان در سال 1824 در لندن (مقارن با حکومت ناصرالدین شاه قاجار در ایران) با تلاش ریچارد مارتین که در سمت چپ تصویر در جایگاه شهود ایستاده است. الاغ زخمی و لاغر در حال شکایت است و دوره گرد حیوان آزار هم عصبانی است.